«Η ιστορία διδάσκει τα πάντα, ακόμα και το μέλλον.»

Αλφόνς Μαρί Λουί Ντε Λαμαρτέν

Συμπληρώνονται φέτος 193 έτη από την 24η Απριλίου 1821, ημέρα Κυριακή, τριάντα (30) μόλις ημέρες, δηλαδή, από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της 25ης Μαρτίου 1821,όταν διεξήχθη η νικηφόρα μάχη της Αγουλινίτσας, η οποία αποτέλεσε την πρώτη, μέχρι τότε, ήττα των Λαλαίων Τουρκαλβανών, οι οποίοι, την εποχή εκείνη, θεωρούνταν «τα καλύτερα ντουφέκια του Μοριά» (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ', σελ. 142). Στη μάχη αυτή ο Αλέξης Μοσχούλας, στρατηγός του Αγώνα, μυημένο μέλος της Φιλικής Εταιρείας, οπλαρχηγός και προεστός της Αγουλινίτσας, επικεφαλής εξήντα (60) παλικαριών από τον Πύργο και την Αγουλινίτσα, με τη βοήθεια του Αμβρόσιου Φραντζή, Πρωτοσύγκελου της Μητρόπολης Χριστιανουπόλεως, και των εκ Κυπαρισσίας οπλαρχηγών Δημητρίου Κινά και Αναγνώστη Ντονά, κατάφερε να αποκρούσει την άγρια επίθεση τετρακοσίων (400) Λαλαίων Τουρκαλβανών και να τους τρέψει σε άτακτη φυγή. Στο στενό, δε, με την ονομασία «Αϊ –Γιάννης», βόρεια του Επιταλίου, οι Έλληνες συνέλαβαν ζωντανούς δεκατρείς (13) Τουρκαλβανούς, ενώ φόνευσαν εννέα (9). Από τους τελευταίους, δε, στην προσπάθειά τους να περάσουν το ποτάμι, σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν, ακόμα εξήντα τρεις (63). Συνολικά, 200 και πλέον Λαλαίοι εφονεύθησαν, 43 τραυματίστηκαν και 17 αιχμαλωτίστηκαν. Από τους δικούς μας εφονεύθησαν 7 και πληγώθηκαν 4 Αγουλινιτσαίοι.
Από τότε μέχρι σήμερα, 193 χρόνια μετά, ουδεμία εκδήλωση μνήμης έχει γίνει από την Πολιτεία και, ειδικότερα, από το Δημοτικό Διαμέρισμα Επιταλίου, έδρα της Δημοτικής Ενότητας Βώλακος του Δήμου Πύργου, γι’ αυτούς τους ήρωες της μάχης της Αγουλινίτσας. Από τότε μέχρι σήμερα ούτε ένα μνημείο, ούτε μια επιγραφή δεν υπάρχει, για να μας θυμίζει την ηρωική και γενναία αυτή πράξη των ηρώων Επιταλιωτών προγόνων μας.
Επειδή όμως μόνο με τη μνήμη και την ανάδειξη της Ιστορίας στον ενεστώτα χρόνο και την κληρονομιά αυτής στις επερχόμενες γενεές ηττάται η λήθη, ωρίμασε πλέον η ιδέα από φορείς και κατοίκους της γενέτειράς μας για την ανέγερση ενός μνημείου στο πεδίο της μάχης, στο στενό με την ονομασία «Αϊ –Γιάννης», βόρεια του Επιταλίου, αντάξιου της σπουδαιότητας της περίλαμπρης αυτής νίκης των προγόνων μας και αδιάσειστου σημείου της ηρωικής θυσίας αυτών «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία.»
Παράλληλα όμως, αρχίζει και ένας σκληρός αγώνας για την εξεύρεση εκείνων των ικανών και αναγκαίων οικονομικών πόρων που απαιτούνται, για την ανέγερση του μνημείου αυτού, τα αποκαλυπτήρια του οποίου θα πραγματοποιηθούν, Θεού θέλοντος, την Κυριακή 4 Μαΐου 2014, όπου προγραμματίζεται ένας σεμνός και ταπεινός εορτασμός αυτής, με τη διεξαγωγή επιμνημόσυνης δέησης στο πεδίο της μάχης, τα αποκαλυπτήρια του εν λόγω μνημείου και άλλες εκδηλώσεις, με τη συμμετοχή των τοπικών Αρχών και των κατοίκων της γενέτειράς μας.
Την προσπάθεια αυτή πρέπει να την στηρίξουμε ενεργά ΟΛΟΙ ΜΑΣ, προσφέροντας ό,τι μπορούμε από το υστέρημά μας, σε πείσμα των εξαιρετικά χαλεπών οικονομικά καιρών που διανύουμε, ξεπληρώνοντας έτσι ένα χρέος απέναντι τόσο στην ίδια την ένδοξη και μέχρι σήμερα λησμονημένη ιστορία του Επιταλίου που όλοι αγαπάμε, όσο και σε εκείνους τους επώνυμους και ανώνυμους Επιταλιώτες προγόνους μας –και όχι μόνο-, που αγωνίστηκαν με ιδιαίτερη ανδρεία και αυταπάρνηση και, κάποιοι εξ αυτών, έπεσαν ένδοξα στο πεδίο της μάχης, για να είμαστε εμείς και η πατρίδα μας σήμερα ελεύθεροι.
Οι συμπατριώτες που ενδιαφέρονται να βοηθήσουν παρακαλούνται να επικοινωνήσουν με τους Γιώργο Μπάρκα (τηλ. 6976025981) και Χρυσοβαλάντη Δημητρόπουλο (τηλ.6972556625) στο Επιτάλιο και με την Αντωνία Κουφωλιά (τηλ. 6976191987), στην Αθήνα.
Εκφράζουμε εκ των προτέρων τις θερμότερες ευχαριστίες μας, για την βέβαιη θερμή ανταπόκριση των συμπατριωτών στην ιστορικά επιβεβλημένη αυτή πρωτοβουλία, που έρχεται να ξορκίσει μια για πάντα το κακό της ιστορικής λήθης και να αναδείξει τη συμβολή της κωμοπόλεώς μας στον ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.